Δομικές αλλαγές, που συνιστούν τομή στον τρόπο δημοσίευσης των διαθηκών, με την αξιοποίηση σύγχρονων τεχνολογικών εργαλείων, σχεδιάζει το υπουργείο Δικαιοσύνης, ενώ σε πρώτο πλάνο βρίσκονται και οι νομοθετικές μεταρρυθμίσεις που θα αλλάξουν άρδην το πεδίο του κληρονομικού δικαίου, ύστερα από σχεδόν οκτώ δεκαετίες.
Σύμφωνα με πληροφορίες των «ΝΕΩΝ», πολύ σύντομα η δημοσίευση των διαθηκών στο Πρωτοδικείο θα αποτελεί παρελθόν. Ο σημαντικός αυτός ρόλος, που αφορά επί της ουσίας τη δημοσίευση της τελευταίας βούλησης του διαθέτη και σηματοδοτεί την εκκίνηση μιας σειράς διαδικασιών ως προς την κληρονομική διαδοχή, μέσα στους πρώτους μήνες του 2025 θα περάσει στην αρμοδιότητα των συμβολαιογράφων, με τη δημιουργία ψηφιακής πλατφόρμας.
Αλλάζουν όλα στη δημοσίευση
Επιπλέον, με τις προωθούμενες ρυθμίσεις θα καταστεί πιο διάφανη η διαδικασία δημοσίευσης διαθηκών, αφού θα υπάρχει η δυνατότητα άμεσης επαλήθευσης και διασταύρωσης των αναγκαίων στοιχείων, που είναι αναρτημένα σε συγκεκριμένο δια- δικτυακό ιστότοπο.
Με τον τρόπο αυτό συναλλασσόμενοι θα μπορούν να διαπιστώνουν τα κληρονομικά δικαιώματα τυχόν αντισυμβαλλομένων τους, ενώ θα διευκολυνθεί και το έργο των δικηγόρων, καθώς για τη διαπίστωση του περιεχομένου μιας διαθήκης δεν θα χρειάζεται να ανατρέχουν στα δύσχρηστα και πολλές φορές σκονισμένα αρχεία των δικαστηρίων, αλλά θα μπορούν να εκτελούν τα καθήκοντά τους από την οθόνη του υπολογιστή τους.
Και όπως επισημαίνεται, η ταχύτερη δημοσίευση διαθηκών και η εκκαθάριση τέτοιων ζητημάτων, εκ των πραγμάτων θα έχει αντίκτυπο στα έσοδα του Δημοσίου και θετικό πρόσημο στο πεδίο των συναλλαγών. Πηγές από τον χώρο της Δικαιοσύνης τονίζουν ότι η ουσιαστική αυτή αλλαγή στον τρόπο δημοσίευσης της διαθήκης θα έχει θετικό πρόσημο σε πολλά και διαφορετικά επίπεδα εντός και εκτός των της Δικαιοσύνης. Συγκεκριμένα, η δημοσίευση των διαθηκών μέσω της σχεδιαζόμενης πλατφόρμας υπό την αποκλειστική ευθύνη των συμβολαιογράφων εκτιμάται ότι :
– Θα βοηθήσει στην αποσυμφόρηση των δικαστηρίων από ένα ακόμα αντικείμενο, που μπορεί να διεκπεραιωθεί από άλλη κατηγορία συλλειτουργών της Θέμιδας, όπως συνέβη πρόσφατα με τη μεταφορά δικαστηριακής ύλης για υποθέσεις εγγραφής και εξάλειψης συναινετικών προσημειώσεων, ενόρκων βεβαιώσεων, έκδοσης κληρονομητηρίων και σύστασης συγκεκριμένων σωματείων, που έχει μάλιστα αποδώσει και καρπούς, όπως προέκυψε και από τα στοιχεία που παρουσίασαν προ ημερών στην εκδήλωση που έγινε για τις αλλαγές στην Δικαιοσύνης ο υπουργός Δικαιοσύνης Γιώργος Φλωρίδης και ο υφυπουργός Ιωάννης Μπούγας.
Θα αποδεσμεύσει από τη διαδικασία αυτή, που αφορά δημοσίευση χιλιάδων διαθηκών κατ’ έτος στο σύνολο των δικαστηρίων της χώρας, δικαστικούς υπαλλήλους οι οποίοι, λόγω και των κενών στις οργανικές τους θέσεις, καταβάλλουν τεράστιο αγώνα να ανταποκριθούν στα αιτήματα των πολιτών.
– Θα απλουστεύσει τη διαδικασία της δημοσίευσης των διαθηκών, καθώς οι πολίτες θα προσφεύγουν στον συμβολαιογράφο της επιλογής τους και σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα θα μπορούν να έχουν στα χέρια τους το αναγκαίο έγγραφο για τη δημοσίευση της διαθήκης, που αποτελεί προϋπόθεση για την τακτοποίηση όλων των κληρονομικών ζητημάτων που γεννώνται μετά τον θάνατο του διαθέτη. Αξίζει μάλιστα να σημειωθεί ότι η νέα αυτή διαδικασία διασφαλίζεται από την παρουσία των συμβολαιογράφων, στα καθήκοντα των οποίων ανάγεται η προστασία του δημοσίου συμφέροντος, της δημόσιας ασφάλειας και της δημοσιονομικής και κοινωνικής πολιτικής.
Παράλληλα, η ομάδα εργασίας που έχει συσταθεί από την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Δικαιοσύνης, αποτελούμενη από υψηλού κύρους νομικούς και εκπροσώπους θεσμικών φορέων, έχει ξεκινήσει το σύνθετο έργο για την αλλαγή σελίδας στο κληρονομικό δίκαιο με διατάξεις που θα ανταποκρίνονται στις σύγχρονες κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες και θα έχει παραδοθεί στο τέλος του πρώτου εξαμήνου του 2025.
Στο τραπέζι οι ιδιογραφές και οι πλαστές
Αυτή τη στιγμή προβλέπονται οι δημόσιες και οι μυστικές διαθήκες, που κατατίθενται υποχρεωτικά σε συμβολαιογράφο, καθώς και οι ιδιόγραφες διαθήκες που μπορούν και να μην έχουν συμβολαιογραφικό τύπο.
Ένα ακόμη πιο σύνηθες πρόβλημα είναι οι πλαστές διαθήκες, σε πολλές περιπτώσεις, όταν οι κληρονόμοι ανακαλύπτουν ότι δεν υπάρχει διαθήκη, μοιράζουν την περιουσία όπως αποφασίσουν και συντάσσουν τη διαθήκη εκ των υστέρων.
Αναγνώριση δικαιώματος σε συντρόφους
Η αναγνώριση κληρονομικού δικαιώματος στους συντρόφους, ακόμη κι αν αυτοί δεν έχουν κάποια νομική σύνδεση με τον κληρονομούμενο, είναι ακόμη μία, σύμφωνα με τον Ελεύθερο Τύπο, κομβική τομή.
Οι αλλαγές στη διαδοχή
Ένα ζήτημα που συνδέεται με το προηγούμενο είναι οι αλλαγές στην κληρονομική διαδοχή: Το ποια δηλαδή είναι η σειρά με την οποία καλούνται οι κληρονόμοι, εάν δεν υπάρχει διαθήκη.
Υπάρχουν φωνές στη νομική κοινότητα που αναφέρουν πως η σειρά ή τα ποσοστά πρέπει να αλλάξουν, ενώ έχει γίνει λόγος για τον περιορισμό του δικαιώματος των γονέων, παππούδων κ.λπ ή ακόμη και για αποκλεισμό τους, αν αυτοί είναι άνω των 80 ετών.
Η θεσμοθέτηση των κληρονομικών συμβάσεων
Ακόμη ένα βασικό ζήτημα που έχει τεθεί επί τάπητος είναι η θεσμοθέτηση των κληρονομικών συμβάσεων. Το να μπορεί δηλαδή ο διαθέτης να διαβουλεύεται και να συνεννοείται ελεύθερα με τους κληρονόμους του, για το ποιο κομμάτι της περιουσίας θα πάρει ο καθένας.
Αυτή τη στιγμή οι κληρονομικές συμβάσεις απαγορεύονται, αφού κατά τη συγγραφή του νόμου θεωρούνταν αντίθετο στα χρηστά ήθη να γίνονται διαπραγματεύσεις για την περιουσία ενός ατόμου, όσο αυτός ήταν ακόμη ζωντανός ενώ υπήρχε και η σκέψη πως θα μπορούσε να προκαλέσει προβλήματα εντός της οικογένειας.
Πηγή: Εφημερίδα «Τα Νέα»
