–Πρώην και νυν αυτοδιοικητικοί κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου και εκδηλώνουν αγανάκτηση
-Οι πρόεδροι των Δημοτικών Κοινοτήτων έχουν αρμοδιότητα μόνον για τα κοιμητήρια!
-Με το νέο κώδικα αυτοδιοίκησης καταργούνται οι δημοτικές ενότητες και δεν
θα εκλέγεται εκπρόσωπος από τα χωριά!
-Χρειάζεται συντονισμένες ενέργειες, ολοκληρωμένη πρόταση και παρέμβαση της ΠΕΔ, της ΚΕΔΕ και των βουλευτών
Απογραφή 2021
Χανιά πληθυσμός: 156.706 Αριθμός δήμων: 6 – Κέρκυρα πληθυσμός: 111.975
Αριθμός δήμων: 3 – Ρέθυμνο πληθυσμός: 79.801 Αριθμός δήμων: 4
Ρόδος πληθυσμός: 125.113 Αριθμός δήμων: 1
Το νησί δεν διοικείτε σωστά με ένα δήμο– χρειάζεται μία νέα αυτοδιοικητική αρχιτεκτονική
Η τοπική αυτοδιοίκηση είναι ιδανικά, η πιο κοντινή μορφή εξουσίας προς τον πολίτη. Είναι εκείνη που έχει την ευθύνη να ακούει, να απαντά και —κυρίως— να δρα. Όταν όμως αυτή η εγγύτητα χάνεται μέσα σε έναν διοικητικό λαβύρινθο 1.400 τετραγωνικών χιλιομέτρων και πάνω από 100.000 κατοίκων, τότε η διοίκηση παύει να είναι «τοπική» και μετατρέπεται σε συγκεντρωτικό μηχανισμό που λειτουργεί με όρους κεντρικού κράτους.
Η περίπτωση του ενιαίου Δήμου Ρόδου είναι το πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα. Ένας τεράστιος διοικητικός οργανισμός που δημιουργήθηκε με την πρόθεση να φέρει ομοιογένεια, οικονομίες κλίμακας και συντονισμό, καταλήγει —στην πράξη— να απομακρύνει τη διοίκηση από τον πολίτη, να καθηλώνει την ανάπτυξη και να υπονομεύει τη δημοκρατική εκπροσώπηση.
Μικρότεροι Δήμοι,
καλύτερη διοίκηση
Η διοικητική αποτελεσματικότητα δεν συνδέεται αυτόματα με το μέγεθος. Το αντίθετο: οι μικρότεροι δήμοι έχουν αποδείξει ότι μπορούν να λειτουργούν πιο ευέλικτα, να μειώνουν τη γραφειοκρατία και να επιταχύνουν τη λήψη αποφάσεων. Στην περίπτωση της Ρόδου, η συγκέντρωση των αρμοδιοτήτων στην πόλη οδηγεί σε καθυστερήσεις, αδράνεια και αίσθηση εγκατάλειψης των πιο απομακρυσμένων κοινοτήτων. Όταν οι αποφάσεις για ένα έργο στον Έμπωνα πρέπει να περάσουν μέσα από τις ίδιες δομές που ρυθμίζουν και τα θέματα του Μανδρακίου, το αποτέλεσμα είναι ένας βραδυκίνητος, γραφειοκρατικός μηχανισμός που τελικά παραλύει.
Τοπική δημοκρατία
με πραγματική φωνή
Η δημοκρατική εκπροσώπηση δεν μπορεί να είναι ουσιαστική όταν ο πολίτης δεν βλέπει κανέναν «δικό του άνθρωπο» στη διοίκηση. Οι τοπικές κοινωνίες έχουν ανάγκη από θεσμούς που τις εκφράζουν και τις ενδυναμώνουν, όχι από έναν συγκεντρωτικό μηχανισμό που αντιμετωπίζει τα χωριά ως περιφερειακές ενοχλήσεις. Το μοντέλο του ενός δήμου για όλο το νησί υπονομεύει την αντιπροσωπευτικότητα και εντείνει το αίσθημα αποκλεισμού.
Η ανασύσταση των παλαιών δήμων ή η δημιουργία νέων, λειτουργικών μονάδων με γεωγραφική και κοινωνική συνάφεια, θα επέτρεπε σε κάθε περιοχή να αναδείξει τις ιδιαιτερότητές της — αλλά και να τις διαχειριστεί με τρόπο που να ανταποκρίνεται στις πραγματικές της ανάγκες.
Πιο δίκαιη κατανομή πόρων,
πιο στοχευμένες πολιτικές
Οι ανάγκες μιας αγροτικής περιοχής δεν είναι ίδιες με εκείνες μιας τουριστικής. Και είναι προφανές πως δεν μπορεί να εφαρμοστεί ενιαία πολιτική σε τόσο ανομοιογενείς συνθήκες. Η διάσπαση του Δήμου Ρόδου θα επέτρεπε την καλύτερη στόχευση στους τομείς της κοινωνικής μέριμνας, της καθαριότητας, των τεχνικών έργων, ακόμη και της πολιτικής προστασίας. Τα πρόσφατα φαινόμενα —όπως η κακοκαιρία Bora ή οι πυρκαγιές— κατέδειξαν με τραγικό τρόπο την αδυναμία του ενιαίου δήμου να κινητοποιήσει εγκαίρως ανθρώπινους και οικονομικούς πόρους.
Οι πρώην δημοτικές ενότητες δεν έχουν ουσιαστική δυνατότητα παρέμβασης. Λειτουργούν με περιορισμένα κονδύλια, συνήθως μια ετήσια πάγια προκαταβολή, η οποία επαρκεί ίσα-ίσα για τα στοιχειώδη. Τα έργα ουσίας είναι σχεδόν αδύνατο να προγραμματιστούν ή να εκτελεστούν σε τοπικό επίπεδο. Αποτέλεσμα: εγκατάλειψη, μαρασμός και σταδιακή αποσύνθεση της περιφέρειας.
Η Ρόδος δεν είναι ενιαία
— ούτε γεωγραφικά, ούτε κοινωνικά
Αυτό που συχνά ξεχνιέται στις διοικητικές μεταρρυθμίσεις είναι ότι η Ρόδος δεν είναι ένα «ενιαίο νησί». Είναι μια πολυδιάστατη γεωγραφική ενότητα με έντονη ποικιλομορφία: από τις τουριστικές ζώνες με διεθνή ακτινοβολία έως τα ορεινά χωριά με αγροτική παραγωγή και πολιτιστική κληρονομιά. Η αυτοδιοίκηση δεν μπορεί να λειτουργήσει με ένα ενιαίο μοντέλο, σαν να πρόκειται για αστικό δήμο.
Επιπλέον, οι πρώην δήμοι έχουν ιστορική, κοινωνική και πολιτισμική ταυτότητα. Δεν πρόκειται για τεχνητές κατασκευές. Η ύπαρξή τους δεν ήταν απλώς γραφειοκρατική — εξέφραζε συγκεκριμένες κοινότητες, δεσμούς και τοπικές δυναμικές.
Τα παραδείγματα
μιλούν από μόνα τους
Δεν είναι η Ρόδος η πρώτη που ζητά διοικητική επαναδιάταξη. Το 2019, οι περιπτώσεις της Λέσβου, της Κέρκυρας και της Κεφαλονιάς απέδειξαν ότι η διάσπαση μπορεί να είναι εργαλείο εξυγίανσης. Στη Λέσβο, οι νέοι δήμοι (Μυτιλήνης, Δυτικής Λέσβου, Ερεσού–Αντίσσης) έδωσαν αναπτυξιακή ανάσα στις περιοχές που επί χρόνια αισθάνονταν αόρατες. Στην Κέρκυρα, η δημιουργία τριών δήμων επανέφερε το αίσθημα πολιτικής εγγύτητας. Στην Κεφαλονιά, απέκτησε χρηματοδοτήσεις και θεσμικό ρόλο που προηγουμένως δεν υπήρχε. Το ίδιο και στα Χανιά, που διασπάστηκαν σε τέσσερις δήμους, παρότι έχουν έκταση λίγο μεγαλύτερη και πληθυσμό μόλις λίγο υψηλότερο από της Ρόδου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ρόδος —παρά την ανάλογη έκταση και πληθυσμό με τα παραπάνω παραδείγματα— εξαιρέθηκε από τη σχετική τροπολογία της κυβέρνησης το 2019. Το αποτέλεσμα; Συνεχής υποβάθμιση της διοικητικής λειτουργίας και διεύρυνση των ανισοτήτων στο εσωτερικό του νησιού. Οι κάτοικοι του νησιού γίνονται καθημερινά μάρτυρες σχετικών παραδειγμάτων. Μη επαρκή κονδύλια, ελλείψεις προσωπικού που σημαίνουν καθυστέρηση έργων, εφόσον αυτά εγκριθούν και ξεκινήσουν, γιατί με περιορισμένους πόρους γίνεται αναγκαστική η δημιουργία προτεραιοτήτων.
Ο νέος Κώδικας Αυτοδιοίκησης καταργεί τη φωνή των κοινοτήτων
Σαν να μην έφτανε η απόσταση που έχει δημιουργήσει ο ενιαίος δήμος, ο νέος Κώδικας Αυτοδιοίκησης έρχεται να καταργήσει και το ελάχιστο θεσμικό αποτύπωμα των τοπικών κοινωνιών: οι δημοτικές ενότητες . Με τη νέα νομοθεσία, οι δημοτικές ενότητες χάνουν ακόμη και τον συμβουλευτικό τους ρόλο, αφήνοντας ολόκληρες περιοχές χωρίς καμία μορφή εκπροσώπησης.
Πρόκειται για ένα θεσμικό «σβήσιμο» των χωριών από τον αυτοδιοικητικό χάρτη. Ο πολίτης της περιφέρειας δεν θα έχει πια κανέναν δικό του άνθρωπο να απευθυνθεί — ούτε για ένα αίτημα, ούτε για μια διαμαρτυρία, ούτε για μια πρόταση. Όλα θα ελέγχονται κεντρικά, από ένα δημαρχείο που δεν έχει εικόνα, παρουσία ή επαφή με την καθημερινότητα της περιφέρειας.
Η κατάργηση των Τοπικών Συμβουλίων δεν είναι απλώς μια διοικητική αλλαγή. Είναι ένα πλήγμα στη δημοκρατία, στον θεσμό της συμμετοχής και στην ίδια τη λογική της αυτοδιοίκησης. Και για τη Ρόδο, που ήδη υποφέρει από τα προβλήματα της υπερσυγκέντρωσης, είναι ένα ακόμη βήμα προς τον διοικητικό αποκλεισμό.
Η συγκεντρωτική διοίκηση δεν είναι λύση — είναι πρόβλημα
Έμπειροι αυτοδιοικητικοί προειδοποιούν: ο σημερινός σχεδιασμός οδηγεί σε έναν δήμο, χωρίς ουσιαστικές αρμοδιότητες για τις κοινότητες, χωρίς διακριτούς προϋπολογισμούς, χωρίς τοπικά συμβούλια με πραγματική εξουσία. Οι αποφάσεις λαμβάνονται κεντρικά, συχνά από ανθρώπους που δεν έχουν άμεση εικόνα των τοπικών αναγκών. Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη και ζητήματα πρώτης προτεραιότητας, όπως η αποκατάσταση ζημιών από φυσικές καταστροφές, σκοντάφτουν στην έλλειψη προσωπικού, εργολάβων και προϋπολογιστικής ευελιξίας.
Μια νέα αρχιτεκτονική για το νησί
Η Ρόδος δεν χρειάζεται απλώς νέους δήμους. Χρειάζεται ένα διοικητικό σχέδιο που να σέβεται τη γεωγραφία της, την ταυτότητα κάθε περιοχής και τις ανάγκες των ανθρώπων της. Η διάσπαση του ενιαίου δήμου δεν είναι κατακερματισμός. Είναι θεσμική αποκατάσταση. Είναι επιστροφή στη λογική. Είναι εργαλείο βιώσιμης ανάπτυξης και δημοκρατικής αναβάθμισης.
Το παρόν δεν λειτουργεί. Το μέλλον πρέπει να σχεδιαστεί ξανά. Ήρθε η ώρα η Ρόδος να αποκτήσει τη διοίκηση που της αξίζει — και που χρειάζεται.
