Ξεκινάει η Κρίσιμη Σύνοδος στις Βρυξέλλες για Άμυνα και Ουκρανία – «Ο Τραμπ θα παίξει το παιχνίδι του διαίρει και βασίλευε με τους ηγέτες των “27”» σημειώνει το Politico.
Κρίσιμη Σύνοδος Κορυφής σήμερα (Πέμπτη 06.03.2025) στις Βρυξέλλες για ενίσχυση της Άμυνας και Ουκρανία με τους ευρωπαίους ηγέτες των «27» να καλούνται να αντιμετωπίσουν σειρά σημαντικών ζητημάτων για την Ουκρανία και την ευρωπαϊκή ασφάλεια στη σκιά των αλλεπάλληλων σοκ που προκαλεί ο Ντόναλντ Τραμπ στη Γηραιά ήπειρο. Πρόκειται για μία από τις κρισιμότερες Συνόδους στην ιστορία της ΕΕ, υπό το φως των διεθνοπολιτικών εξελίξεων.
Η έκτακτη σύνοδος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου διεξάγεται στις Βρυξέλλες στον απόηχο της ανακοίνωσης του Ντόναλντ Τραμπ για διακοπή της στρατιωτικής βοήθειας προς την Ουκρανία ενώ σε ένα επόμενο βήμα προχώρησε και σε διακοπή της ανταλλαγής στρατιωτικών πληροφοριών με την Ουκρανία, εξέλιξη που ενίσχυσε τις ανησυχίες.
Το κλίμα είναι εδώ και μέρες τεταμένο στην Ευρώπη μετά τη σύγκρουση του αμερικανού προέδρου με τον Ουκρανό ομόλογό τoυ Ζελένσκι την περασμένη εβδομάδα και η ρητορική για τη σημερινή σύνοδο κορυφής στις Βρυξέλλες δεν αφήνει καμία αμφιβολία για τη σημασία που της προσδίδουν αξιωματούχοι της ΕΕ.
Ενδεικτικό της αυξανόμενης ανησυχίας, είναι ότι ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, παραμονή της συνόδου της ΕΕ, είπε σε διάγγελμά του πως η χώρα του είναι ανοικτή στη συζήτηση για επέκταση της πυρηνικής της ομπρέλας στους ευρωπαίους εταίρους της μετά και από σχετική έκκληση του εν αναμονή καγκελάριου της Γερμανίας, Φρίντριχ Μερτς.
Στην πρώτη του προεδρική θητεία στις ΗΠΑ ο Ντόναλντ Τραμπ απέτυχε να προκαλέσει ρωγμή στην ΕΕ μέσω ενός εμπορικού πολέμου αλλά αυτή τη φορά, εστιάζει σε ένα ευάλωτο σημείο της Ένωσης: την ασφάλεια, με δεδομένη την απόσυρση της αμερικανικής στρατιωτικής υποστήριξης από την Ουκρανία, σημειώνει το Politico.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ εδώ και καιρό περιφρονεί απροκάλυπτα την ΕΕ. Για τον Τραμπ, η ΕΕ είναι ό,τι και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, στους οποίους έχει κηρύξει πόλεμο, επειδή «γδέρνουν» την Αμερική.
Από τις πρώτες εβδομάδες της δεύτερης προεδρικής θητείας του στις ΗΠΑ, ο Ντόναλντ Τραμπ έχει δείξει ότι θα δώσει μικρή σημασία στο ευρωπαϊκό μπλοκ.
Το μήνυμα είναι σαφές: ο Τραμπ θα παραγκωνίσει την ΕΕ και θα παίξει το «παιχνίδι» τού διαίρει και βασίλευε με τους ηγέτες των κρατών μελών της, σημειώνει το Politico. Αυτό δεν ήταν εφικτό κατά τον εμπορικό πόλεμο στην πρώτη θητεία του, όταν η Ευρώπη ενώθηκε για να τον αντικρούσει. Σήμερα, όμως, οι διαιρέσεις με αφορμή τον πόλεμο στην Ουκρανία θέτουν υπαρξιακά ερωτήματα για την ενότητα του ευρωπαϊκού μπλοκ.
Η αντιευρωπαϊκή στρατηγική της κυβέρνησης Τραμπ ευθυγραμμίζεται πλέον με τη μακροχρόνια εχθρική στάση του Κρεμλίνου απέναντι στην ΕΕ και προκαλεί κρίση στους θεσμούς των Βρυξελλών. Η ΕΕ προσπαθεί να αποδείξει τη σημασία της ως μπλοκ, καθώς οι εθνικοί ηγέτες, όπως ο Γάλλος πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν και ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Κιρ Στάρμερ, βγαίνουν στο προσκήνιο ως πρωτεργάτες της ευρωπαϊκής απάντησης στον Τραμπ.
Διχασμένη η Ευρώπη
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, όπου οι 27 ηγέτες των κρατών μελών υποτίθεται ότι λαμβάνουν με συναίνεση σημαντικές αποφάσεις για την εξωτερική πολιτική του μπλοκ, εκτίθεται και είναι διχασμένο και ανεπαρκώς ευκίνητο για να ανταποκριθεί στην καταιγίδα που προκαλεί ο Τραμπ στο Ουκρανικό.
Διπλωμάτες της ΕΕ υποβαθμίζουν τις προσδοκίες για οποιαδήποτε σημαντική πρόοδο στην έκτακτη σύνοδο κορυφής του Συμβουλίου στις Βρυξέλλες, λόγω της αντίθεσης της Ουγγαρίας σε περαιτέρω βοήθεια προς την Ουκρανία.
Η κρίση «μετακινεί το κέντρο βάρους της EE πίσω στα κράτη μέλη της»,δήλωσε ο Mujtaba Rahman, διευθύνων σύμβουλος για την Ευρώπη στο think tank Eurasia Group. «Ο ρόλος των θεσμών σε αυτό το πλαίσιο είναι σημαντικός, αλλά όχι κρίσιμος για την αποστολή».
«Αυτή είναι η νέα ισορροπία και η νέα πραγματικότητα» στην οποία οι κορυφαίοι αξιωματούχοι της ΕΕ, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και Αντόνιο Κόστα, «πρέπει να προσαρμοστούν», πρόσθεσε.
Ο Τραμπ προκαλεί ταραχή στο μπλοκ όχι μόνο προσεγγίζοντας το Κρεμλίνο και ανατρέποντας τη δυτική συμμαχία, αλλά και παρεμβαίνοντας άμεσα στις ευρωπαϊκές εθνικές πολιτικές και υποστηρίζοντας την άνοδο των ακροδεξιών κομμάτων.
Τι θέλει ο Τραμπ
Οι πιο απαισιόδοξοι παρατηρητές στην Ευρώπη υποστηρίζουν ότι η κυβέρνηση Τραμπ είναι αποφασισμένη να προωθήσει λαϊκιστικές εθνικιστικές δυνάμεις στην Ευρώπη για να βοηθήσει στην καταστροφή της ΕΕ και να την τραβήξει πίσω σε μια πολύ πιο χαλαρή συνομοσπονδία χωρών, οι οποίες θα ήταν περισσότερο υπόχρεες στις Ηνωμένες Πολιτείες – ή, ίσως, στη Ρωσία.
«Αυτό που έκανε ο (αντιπρόεδρος των ΗΠΑ) Βανς στο Μόναχο δείχνει την επιθυμία να καταστρέψει την προοδευτική Ευρωπαϊκή Ένωση για να δημιουργήσει μια νέα που θα συμμαχήσει με τις Ηνωμένες Πολιτείες και θα είναι μια Ευρώπη εθνών με συντηρητική κλίση», δήλωσε ο Tanguy Struye de Swielande, καθηγητής διεθνών σχέσεων στο UCLouvain και ειδικός στις σχέσεις ΕΕ-ΗΠΑ.
Η χολή του Τραμπ για την ΕΕ δεν είναι κάτι νέο, σημειώνει το δημοσίευμα.
Ο Μαργαρίτης Σχοινάς, ο οποίος ήταν επικεφαλής εκπρόσωπος Τύπου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του Τραμπ, υπενθυμίζει στο Politico ότι και τότε οι διατλαντικές σχέσεις ήταν τεταμένες, ωστόσο ήταν λειτουργικές.
«Υπήρχε πάντα ένα μικρό σόου», δήλωσε ο Σχοινάς, ο οποίος ήταν επικεφαλής εκπρόσωπος Τύπου υπό τον τότε πρόεδρο της Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, προτού γίνει ο ίδιος επίτροπος υπό την φον ντερ Λάιεν. «Αλλά το γεγονός είναι ότι του άρεσε ο Γιούνκερ. Του άρεσε ο (τότε πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ) Τουσκ».
Όταν ο Γιούνκερ ταξίδεψε στην Ουάσινγκτον τον Ιούλιο του 2018, στο αποκορύφωμα του εμπορικού πολέμου ΕΕ-ΗΠΑ, οι συνομιλίες του με τον Τραμπ ήταν «πολύχρωμες», με «πολλά αστεία, υπονοούμενα, μικρές φράσεις… Ήταν αυτό ακριβώς το συναλλακτικό δούναι και λαβείν που λειτούργησε».
Αυτήν τη φορά, ωστόσο, ο Τραμπ φαίνεται ότι δεν έχει καμία διάθεση να συνεργαστεί με αξιωματούχους της ΕΕ. Από όλους τους ηγέτες της ΕΕ, μόνο η πρωθυπουργός της Ιταλίας Τζόρτζια Μελόνι και ο Βίκτορ Ορμπάν της Ουγγαρίας εξασφάλισαν επίσημη πρόσκληση για την προεδρική ορκωμοσία του, όπως και άλλοι ακροδεξιοί Ευρωπαίοι πολιτικοί που βρέθηκαν στο Καπιτώλιο για την εκδήλωση.
Μάλιστα, ούτε η Ούρσουλα φοντ ντερ Λάιεν ούτε ο Αντόνιο Κόστα έχουν συναντηθεί προσωπικά με τον Τραμπ μετά την ορκωμοσία του.
Όταν ο επικεφαλής εμπορίου της ΕΕ Μάρος Σέφκοβιτς πήγε στην Ουάσιγκτον τον Ιανουάριο, όχι μόνο επέστρεψε με άδεια χέρια, αλλά έμαθε μια εβδομάδα μετά την επιστροφή του ότι τα πράγματα κινδύνευαν να γίνουν ακόμη χειρότερα από την αρχική απειλή των αμοιβαίων δασμών.
Πράγματι, αποκαλύφθηκε ότι ο Τραμπ σκόπευε να επιβάλει δασμούς 25% σε όλες τις εισαγωγές από την ΕΕ, χωρίς να λάβει υπόψη τις προτάσεις που είχε προετοιμάσει ο Σέφκοβιτς για να αποφύγει έναν εμπορικό πόλεμο, συμπεριλαμβανομένων αυξημένων αγορών υγροποιημένου φυσικού αερίου από τις ΗΠΑ και μείωση των δασμών της ΕΕ στα αυτοκίνητα.
Ενδεικτικό είναι και το γεγονός ότι η επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Κάγια Κάλας, δεν είχε καν την ευκαιρία να συναντηθεί με τον Αμερικανό ομόλογό της. Η πρώην πρωθυπουργός της Εσθονίας, πρόκειτο να συναντηθεί με τον Αμερικανό ΥΠΕΞ, Μάρκο Ρούμπιο, στα τέλη του περασμένου μήνα.
Η Κάλας έφτασε κανονικά στην Ουάσινγκτον, μόνο για να μάθει ότι ο Ρούμπιο δεν μπορούσε να τη συναντήσει λόγω «προβλημάτων προγραμματισμού». Μιλώντας στο CBS εκείνο το Σαββατοκύριακο, η Κάλας υποβάθμισε το… άδειασμα, ωστόσο η ζημιά είχε γίνει.
«Αυτή είναι η βάναυση πραγματικότητα αυτής της διατλαντικής ρήξης», δήλωσε στο Politico ο Mujtaba Rahman, διευθύνων σύμβουλος για την Ευρώπη στο think tank Eurasia Group. «Φυσικά υπάρχει ένας ρόλος για τους θεσμούς, αλλά δεν πρόκειται να είναι ο ίδιος με πριν».
Ερωτηθείς για τον κίνδυνο παραγκωνισμού από τον Τραμπ, εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής τόνισε ότι πραγματοποιούνται συναντήσεις μεταξύ ανώτερων αξιωματούχων της ΕΕ και των ΗΠΑ: η φον ντερ Λάιεν συναντήθηκε με τον Βανς στο Μόναχο, ο επικεφαλής βοηθός της Μπιόρν Ζάιμπερτ ταξίδεψε στην Ουάσινγκτον και ο επικεφαλής Εμπορίου Μάρος Σέφτσοβιτς συναντήθηκε με τους Αμερικανούς ομολόγους του.
«Είναι συνήθης πρακτική να υπάρχουν άμεσες επαφές μεταξύ των ΗΠΑ και των εθνικών κυβερνήσεων εκτός από τις επαφές με την ΕΕ», δήλωσε ο εκπρόσωπος.
Σε αυτή τη νέα εποχή της πολιτικής εξουσίας, οι αξιωματούχοι της ΕΕ που έχουν τον έλεγχο των χρημάτων και εφαρμόζουν σκληρή πολιτική θα τα πάνε πολύ καλύτερα από άλλους των οποίων ο ρόλος είναι λιγότερο καθορισμένος.
Η Κομισιόν ελέγχει τον τεράστιο προϋπολογισμό της ΕΕ και ελέγχει το εμπόριο καθώς και την αντιμονοπωλιακή πολιτική. Όταν ξεκινήσει τον εμπορικό του πόλεμο, οι Βρυξέλλες θα επιβάλουν δασμούς στα αμερικανικά μπέρμπον, τζιν και μοτοσικλέτες.
Η Επιτροπή μπορεί επίσης να χτυπήσει τους τεχνολογικούς γίγαντες των ΗΠΑ με πρόστιμα πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων για τον ανταγωνισμό. Αξιωματούχοι της ΕΕ με μικρότερη εξουσία, όπως ο Κόστα ή η Κάλας, θα πρέπει να αγωνιστούν περισσότερο.
«Ακούμε ότι η ΕΕ δεν έχει επιρροή, ότι μετράμε λιγότερο από το τίποτα»,δήλωσε αξιωματούχος της ΕΕ.
«Ωστόσο αν ο Τραμπ και ο Πούτιν βρουν κοινό έδαφος για να μας αναγνωρίσουν ως εχθρούς τους, τότε αυτό θα σημαίνει ότι πραγματικά μετράμε κάτι».
