Πενηνταένα χρόνια από την εξέγερση του Πολυτεχνείου. Οι φοιτητές εκείνες τις ημέρες του Νοέμβρη του 1973 «φώτισαν» το σκοτάδι της δικτατορίας με θάρρος, ενότητα και αντίσταση. Φοιτητές, εργάτες, μαθητές, άνδρες και γυναίκες, ένωσαν τις φωνές τους έξω από το κτήριο της Πατησίων. «Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία» φώναζαν, και τα λόγια τους ταξίδεψαν μέσα από τον αυτοσχέδιο ραδιοφωνικό πομπό, καλώντας όλους τους Έλληνες να τους στηρίξουν. «Εδώ Πολυτεχνείο», έλεγε η Τόνια Μοροπούλου, φοιτήτρια Χημικών Μηχανικών του Πολυτεχνείου το 1973 και σήμερα Ομότιμη Καθηγήτρια του ΕΜΠ.
Αυτό το «εδώ» έγινε το σημείο μηδέν μιας εξέγερσης που άλλαξε την Ιστορία. Η Τόνια Μοροπούλου θυμάται και περιγράφει στην κάμερα του Newsbomb.gr με συγκίνηση τη συμμετοχή της στην Κεντρική Γραμματεία της Συντονιστικής Επιτροπής και στη λειτουργία του πομπού.
Οι 4 μέρες που συγκλόνισαν την Ελλάδα
«Την Τετάρτη, στις 14 Νοεμβρίου, μετά από γενικές συνελεύσεις στις σχολές του Πολυτεχνείου, αποφασίσαμε κατάληψη. Η κατάληψη έγινε για να διεκδικήσουμε μια πραγματική δημοκρατική λειτουργία, τόσο στο πανεπιστήμιο όσο και στη χώρα. Πολύ σύντομα, φοιτητές από όλες τις σχολές της Αθήνας συσπειρώθηκαν στο Πολυτεχνείο και η κινητοποίηση απέκτησε δυναμική», είπε αρχικά η Τόνια Μοροπούλου.
«Καταλάβαμε ότι έπρεπε να ενημερώσουμε τον κόσμο για τον αγώνα μας. Αρχικά χρησιμοποιήσαμε έναν πολύγραφο, τυπώνοντας προκηρύξεις με συνθήματα όπως “Τώρα ή ποτέ” και “Απόψε πεθαίνει ο φασισμός”. Τα κολλούσαμε σε λεωφορεία, τρόλεϊ, ταξί, όπου μπορούσαμε. Όμως, διαπιστώσαμε ότι αυτό δεν αρκούσε. Έτσι, αποφασίσαμε να φτιάξουμε έναν ραδιοφωνικό πομπό», συνέχισε.
«Στο εργαστήριο Φυσικής, δίπλα από το μεγάλο αμφιθέατρο της Σχολής Χημικών Μηχανικών, στήσαμε τον πρώτο πομπό. Μαζί μου ήταν ο Στέλιος Βίος, από τη Βιομηχανική Σχολή Πειραιά. Όταν ξεκινήσαμε να μιλάμε, σκέφτηκα: “Τι θα πούμε; Πρέπει να δηλώσουμε ποιοι είμαστε”. Έτσι, είπα: “Σας μιλά ο ραδιοφωνικός σταθμός των ελεύθερων αγωνιζόμενων φοιτητών, των ελεύθερων αγωνιζόμενων Ελλήνων. Εδώ Πολυτεχνείο, εκπέμπουμε στους 1050 ή 1053 χιλοκύκλους”. Έτσι γεννήθηκε το “Εδώ Πολυτεχνείο”», περιέγραψε η Τόνια Μοροπούλου.
Οι φωνές των φοιτητών αντήχησαν σε όλη την Αθήνα. Την Παρασκευή 16 Νοεμβρίου, το Πολυτεχνείο ήταν γεμάτο από ανθρώπους που πίστεψαν στους φοιτητές και τον αγώνα τους.
«Αργότερα, χάρη στον Νίκο Χριστοδουλάκη και άλλους τεχνικούς, ενισχύσαμε την εμβέλεια του πομπού και από την Πέμπτη το πρωί εκπέμπαμε σε όλη την Αθήνα, από το εργαστήριο ηλεκτροτεχνίας της σχολής ηλεκτρολόγων-μηχανολόγων, στο κτίριο της Μπουμπουλίνας. Ο πομπός κάλεσε τον λαό να συσπειρωθεί. “Γενική απεργία!” φωνάζαμε, και σύντομα άρχισαν να έρχονται μαθητές και εργάτες», ανέφερε.
«Την Πέμπτη έγιναν συνελεύσεις. Η πρώτη συντονιστική επιτροπή είχε δημιουργηθεί την Τετάρτη και αποτελούνταν από εκπροσώπους σχολών και εθνικοτοπικών συλλόγων. Η δεύτερη επιτροπή εξελέγη από γενικές συνελεύσεις φοιτητών, μαθητών και εργατών. Αυτή εξέδωσε τη διακήρυξη του αγώνα μας: “Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία”. Ήταν μια διακήρυξη ενότητας που απαντούσε σε όλα τα ερωτήματα του λαού, ενισχύοντας το κίνημα.
«Ο κόσμος μας στήριζε στέλνοντας τρόφιμα, σημειώματα, ενθαρρύνοντας μας: “Να λέτε αυτά που μας ενώνουν, όχι αυτά που μας χωρίζουν”. Έτσι, το “Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία – Εθνική Ανεξαρτησία, Λαϊκή Κυριαρχία, Κοινωνική Προκοπή” έγινε το μήνυμα ενότητας του Πολυτεχνείου», είπε η Τόνια Μοροπούλου.
Οι τελευταίες ώρες και η εισβολή του τανκ
Όμως, το ξημέρωμα της 17ης Νοεμβρίου, η φωνή των φοιτητών «σίγασε» βίαια όταν το τανκ έριξε την πύλη και οι σφαίρες άφησαν νεκρούς και τραυματίες.
Η Τόνια Μοροπούλου θυμάται: «Την Παρασκευή, η Σύγκλητος του Πολυτεχνείου, με ομόφωνη απόφαση, δήλωσε ότι υπερασπίζεται το πανεπιστημιακό άσυλο και δεν επιτρέπει την είσοδο της αστυνομίας. Όμως, το πρωί μας ενημέρωσαν: “Κατεβαίνει ο στρατός. Φύγετε, θα σας σκοτώσουν». Εμείς απαντήσαμε ότι δεν θα βγούμε με το κεφάλι σκυμμένο. Θα αγωνιστούμε μέχρι τέλους».
Και συνεχίζει: «Ξημερώματα Σαββάτου, στις 3:15 π.μ., το τανκ έριξε την πύλη του Πολυτεχνείου. Μαζί με άλλους, όπως ο Νίκος Χριστοδουλάκης, ο Δημήτρης Παπαχρήστος, βρισκόμασταν στον πομπό. Ψάλλαμε τον εθνικό ύμνο και φωνάξαμε: “Ο αγώνας συνεχίζεται”. Καταφέραμε να τους βγάλουμε όλους από το Πολυτεχνείο, ενώ οι σφαίρες έπεφταν γύρω μας».
«To κείμενο της Διακήρυξης της Συντονιστικής Επιτροπής της κατάληψης του Πολυτεχνείου το μεσημέρι της Παρασκευής, 16 Νοεμβρίου του 1973, το διάβασα στη Συνέντευξη Τύπου που δώσαμε στους δημοσιογράφους. Στη συνέντευξη ήταν μαζί μου ο Χρύσανθος Λαζαρίδης, ο Σταύρος Λυγερός και ο Δημήτρης Χατζησωκράτης», σημείωσε η Τόνια Μοροπούλου και έδειξε το χειρόγραφο κείμενο της:
Οι αρνητές και η γενιά του Πολυτεχνείου
Πέντε δεκαετίες μετά, υπάρχουν ακόμα φωνές που αμφισβητούν τους νεκρούς της εξέγερσης του Πολυτεχνείου. Όμως, όπως απαντά η Τόνια Μοροπούλου: «Η Ιστορία είναι αμείλικτη. Τα γεγονότα τα ζήσαμε, τα μαρτυρήσαμε. Όποιος προσπαθεί να τα απαξιώσει, δεν μπορεί να σβήσει τη μνήμη».
Το Πολυτεχνείο μας άφησε μια παρακαταθήκη όπως περιγράφει: «Να αγωνιζόμαστε για μια καλύτερη κοινωνία, για μια δημοκρατία που θα ενώνει και δεν θα διχάζει. Στη φωνή του ακούμε ακόμα το χρέος μας να κρατάμε ζωντανές τις αξίες που ενέπνευσαν εκείνη τη γενιά»
Μιλώντας για την γενιά του Πολυτεχνείου ανέφερε: «Η γενιά του Πολυτεχνείου αποτελείται από ανθρώπους με διαφορετικές καταβολές, πολιτικές πεποιθήσεις και πορείες. Συνυπήρξαν αριστεροί, δεξιοί και κεντρώοι, ενωμένοι στον κοινό αγώνα. Αυτή η ενότητα είναι ένα διαχρονικό μήνυμα που πρέπει να κρατήσουμε. Δεν είναι θέμα γενιάς, αλλά δημοκρατίας».
