Ο τόνος είναι πλούσιος σε πρωτεΐνες, ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, βιταμίνες (π.χ. βιταμίνη D,
Β12), και μέταλλα (π.χ. σελήνιο). Όμως, όπως και άλλα μεγάλα ψάρια, μπορεί να συσσωρεύει υδράργυρο στο κρέας του.
Η προειδοποίηση από τις μη κυβερνητικές οργανώσεις Bloom και Foodwatch πως ο τόνος
σε κονσέρβα είναι σε μεγάλο βαθμό μολυσμένος με υδράργυρο, προκαλεί ανησυχία, καθώς πρόκειται για ένα τυποποιημένο τρόφιμο που καταναλώνεται ευρέως.
“Η Bloom επέλεξε στην τύχη 148 κουτιά κονσέρβας σε πέντε ευρωπαϊκές χώρες (Γαλλία, Γερμανία, Αγγλία, Ισπανία και Ιταλία), τα οποία ελέγχθηκαν από ένα ανεξάρτητο εργαστήριο: 100% των κονσερβών βρέθηκαν μολυσμένες με υδράργυρο”, αποκαλύπτει η έρευνα που διεξήχθη από τη ΜΚΟ.
Η εν λόγω ένωση για την υπεράσπιση του περιβάλλοντος αναφέρει πως, σε πάνω από ένα κουτί κονσέρβας στα δύο, η περιεκτικότητα σε υδράργυρο υπερβαίνει το ανώτατο όριο που έχει καθοριστεί για άλλα είδη ψαριών, δηλαδή 0,3 mg/kg.
“Οι μέγιστες περιεκτικότητες σε υδράργυρο του τόνου, που ισχύουν σήμερα στην Ευρώπη, έχουν καθοριστεί με βάση τα διαπιστωμένα ποσοστά μόλυνσης του τόνου και όχι σε συνάρτηση με τον κίνδυνο που αντιπροσωπεύει ο υδράργυρος για την ανθρώπινη υγεία, ώστε να εξασφαλίζεται η πώληση του 95% των τόνων”, αναφέρεται στην έρευνα. Έτσι η μέγιστη περιεκτικότητα καθορίστηκε στο 1 mg/kg στο “βάρος του φρέσκου” τόνου και όχι στο τελικό προϊόν, μέσα στην κονσέρβα.
Τι μπορεί να προκαλέσει η έκθεση σε υψηλά επίπεδα υδραργύρου
Ο τόνος και τα μεγάλα ψάρια περιέχουν υδράργυρο λόγω ενός φαινομένου που ονομάζεται βιοσυσσώρευση και βιομεγέθυνση. Αυτά τα φαινόμενα σχετίζονται με την τοξικότητα και την αλυσίδα τροφής, όπου ο υδράργυρος συγκεντρώνεται και αυξάνεται σε μεγαλύτερα επίπεδα καθώς ανεβαίνουμε στα ανώτερα τροφικά επίπεδα.
Ο υδράργυρος απελευθερώνεται στο περιβάλλον μέσω φυσικών πηγών (όπως ηφαιστειακή δραστηριότητα) και ανθρωπογενών δραστηριοτήτων (όπως η καύση άνθρακα, η εξόρυξη και η βιομηχανία). Στη συνέχεια, καταλήγει στους ωκεανούς, όπου τα βακτήρια μετατρέπουν τον υδράργυρο σε μεθυλυδράργυρο, την πιο τοξική μορφή του, η οποία απορροφάται εύκολα από τους οργανισμούς και συσσωρεύεται στο νερό και στους ιστούς των ψαριών.
Η έκθεση σε υψηλά επίπεδα υδραργύρου μπορεί να επηρεάσει το νευρικό σύστημα (η χρόνια έκθεση μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια μνήμης, σύγχυση και δυσκολία στη συγκέντρωση) όπως και την ανοσολογική αντίδραση του οργανισμού, κάνοντάς τον πιο ευάλωτο σε λοιμώξεις.
Επιπλέον, μπορεί να περάσει στον πλακούντα και να επηρεάσει την ανάπτυξη του εμβρυικού εγκεφάλου, προκαλώντας μαθησιακές δυσκολίες, χαμηλότερο δείκτη νοημοσύνης, και διαταραχές στη γλωσσική και κινητική ανάπτυξη. Την ίδια ώρα, τα μικρά παιδιά που εκτίθενται σε υδράργυρο μπορεί να παρουσιάσουν καθυστερημένη ομιλία και δυσκολίες στη μάθηση και τη συμπεριφορά. Οι γιατροί δεν συνιστούν την κατανάλωση τόνου κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, των μητέρων που θηλάζουν και των παιδιών κάτω των 12 ετών ή τουλάχιστον προτείνουν να περιορίσουν την ποσότητα που τρώνε.
Σύμφωνα με τον ΕΦΕΤ ωστόσο, η κατανάλωση κονσέρβας τόνου είναι ασφαλής. Σε ανακοίνωση που εξέδωσε αναφέρει πως διενεργούνται έλεγχοι για τα επίπεδα βαρέων μετάλλων (υδράργυρος, μόλυβδος, κάδμιο) σε αλιεύματα ελληνικής προέλευσης, ευρωπαϊκής προέλευσης και τρίτων χωρών, συμπεριλαμβανομένων και αλιευμάτων σε κονσέρβες.
Ενημερώνει πως κατά τον ετήσιο επίσημο έλεγχο τροφίμων του 2024 τα δείγματα που ελήφθησαν σε κονσερβοποιημένα αλιεύματα κρίθηκαν όλα συμμορφούμενα.
thetoc
