Αυξημένες αφίξεις και ιστορικά επίπεδα απασχόλησης δεν αρκούν για να καλύψουν τις 11.705 θέσεις εργασίας που παραμένουν κενές στο Νότιο Αιγαίο. Η «βαριά βιομηχανία» αναστενάζει κάτω από θεσμικές αγκυλώσεις, αυξανόμενα κόστη και μια αγορά εργασίας που δυσκολεύεται να ακολουθήσει.
Ο τουρισμός στην Ελλάδα – και ειδικά σε προορισμούς όπως η Ρόδος – κατέγραψε το 2024 μία ακόμη χρονιά ρεκόρ. Οι αφίξεις αυξήθηκαν, η απασχόληση στον κλάδο σημείωσε άνοδο 4,8% σε σχέση με το 2023, σύμφωνα με τη νέα μελέτη του ΙΝΣΕΤΕ, και όλα έδειχναν ότι η «μηχανή» της τουριστικής βιομηχανίας λειτουργούσε σε φουλ ρυθμούς. Μόνο που, για μια ακόμη σεζόν, έλειπαν οι… μηχανικοί. Και το 2025 ξεκινά με την ίδια εικόνα.
Με 80.000 κενές θέσεις σε όλη τη χώρα και πάνω από 11.000 μόνο στο Νότιο Αιγαίο, οι επιχειρηματίες του κλάδου συνεχίζουν να βρίσκονται αντιμέτωποι με μια οδυνηρή πραγματικότητα: η τουριστική ζήτηση αυξάνεται, αλλά η προσφορά εργατικού δυναμικού μειώνεται. Οι αιτήσεις για επαναπρόσληψη ήταν ήδη μειωμένες κατά 10% σε σχέση με το 2023, ενώ ειδικότητες όπως οι καμαριέρες παραμένουν κυριολεκτικά δυσεύρετες — κάτι που φαίνεται να επαναλαμβάνεται και φέτος.
Οι λόγοι είναι πολλοί. Από τη μία, τα εξαντλητικά ωράρια και οι χαμηλές αμοιβές, που συχνά φτάνουν σε οριακά επίπεδα. Από την άλλη, η αύξηση του κατώτατου μισθού είχε ως αποτέλεσμα τη φορολόγηση του εποχικού επιδόματος ανεργίας, γεγονός που ωθεί πολλούς εργαζόμενους να αναζητήσουν άλλες δουλειές, περισσότερο σταθερές και λιγότερο απαιτητικές. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Τουρισμού – Επισιτισμού, Γιώργος Χότζογλου, «οι εποχικοί δουλεύουν χωρίς ρεπό 15 ώρες την ημέρα», ενώ οι καμαριέρες καλούνται να καθαρίσουν μέχρι και 25 δωμάτια στη βάρδια τους.
Προστίθενται και τα θεσμικά εμπόδια. Η ψηφιακή κάρτα εργασίας, αν και καλοπροαίρετη ως προς την προστασία του εργαζομένου, προκαλεί έντονη ανησυχία στους εργοδότες, καθώς ενδέχεται να δημιουργήσει δυσκαμψίες σε έναν κλάδο που λειτουργεί με έντονη εποχικότητα και μεταβλητές ανάγκες. Το σημερινό ρυθμιστικό πλαίσιο, σύμφωνα με το ΙΝΣΕΤΕ, δυσκολεύει ακόμη και την κάλυψη ρεπό από εργαζόμενους σε άλλη επιχείρηση — κάτι που σε καθεστώς έλλειψης ανθρώπινου δυναμικού μοιάζει περισσότερο με πολυτέλεια παρά με μέτρο προστασίας.
Παράλληλα, αυξάνεται η χρήση εξωτερικών συνεργατών (outsourcing), κυρίως σε υπηρεσίες όπως η καθαριότητα και η λογιστική υποστήριξη. Το 47% των ξενοδόχων δηλώνει πρόθεση να καλύψει τα κενά με εργαζόμενους από τρίτες χώρες, ενώ το 81% εξ αυτών ενδιαφέρεται ειδικά για την ειδικότητα της καμαριέρας — ενδεικτικό της έντασης του προβλήματος.
Όπως επισημαίνει ο γενικός γραμματέας του ΣΕΤΕ, Γιώργος Βερνίκος, η αύξηση των εσόδων δεν επαρκεί για να καλύψει τα αυξημένα λειτουργικά κόστη. «Πολλές επιχειρήσεις, σε ώριμους και μη προορισμούς, αντιμετωπίζουν οριακές συνθήκες», αναφέρει, τονίζοντας την ανάγκη για ένα συνεκτικό, ρεαλιστικό και υποστηρικτικό πλαίσιο που θα ανταποκρίνεται στις ανάγκες του κλάδου.
Η Ρόδος, όπως και πολλά ακόμη νησιά του Νότιου Αιγαίου, βρίσκεται στο επίκεντρο αυτού του αντιφατικού φαινομένου: τουριστική επιτυχία χωρίς το ανθρώπινο δυναμικό που μπορεί να τη στηρίξει. Και το φαινόμενο δείχνει να συνεχίζεται. Το 2025 ξεκινά όπως έκλεισε και το 2024: με πληρότητες στα ξενοδοχεία και κενές θέσεις εργασίας.
Όταν η «βαριά βιομηχανία» μένει από προσωπικό
Ο τουρισμός συνεχίζει να φέρνει έσοδα, επενδύσεις και διεθνή προβολή. Όμως πίσω από τις επιτυχίες των αφίξεων και των κρατήσεων, υπάρχει ένα εργασιακό μοντέλο που φαίνεται να μην ανταποκρίνεται πλέον στις απαιτήσεις της εποχής. Οι εργαζόμενοι αναζητούν καλύτερες συνθήκες, σταθερότητα και χρόνο για ξεκούραση — και δεν διστάζουν να αλλάξουν κλάδο όταν αυτά δεν προσφέρονται. Η έλλειψη προσωπικού δεν είναι μόνο αριθμητικό πρόβλημα• είναι και ποιοτικό σήμα για το πού βρισκόμαστε και τι χρειάζεται να αλλάξει. Αν η «βαριά βιομηχανία» της χώρας θέλει να συνεχίσει να ευημερεί, ίσως πρέπει να αρχίσει να επενδύει εξίσου και στους ανθρώπους της.
Οι αριθμοί πίσω από την έλλειψη προσωπικού
80.000 οι κενές θέσεις εργασίας σε τουρισμό και εστίαση για το 2024
11.705 οι ελλείψεις στο Νότιο Αιγαίο – πρώτη σε απόλυτο αριθμό περιοχής
4.608 κενές θέσεις στην Κεντρική Ελλάδα – ηγείται ποσοστιαία με 31%
-10% οι αιτήσεις επαναπρόσληψης σε σχέση με πέρυσι
47% των ξενοδόχων επιδιώκουν προσλήψεις από τρίτες χώρες
36% των σχετικών αιτημάτων αφορούν τη θέση της καμαριέρας
59% των ξενοδοχείων χρησιμοποιούν εξωτερικές υπηρεσίες (outsourcing)
Πηγή: ΙΝΣΕΤΕ, ΣΕΤΕ, ΠΟΕΕΤ
