“Δρακόντεια” μέτρα για τα πρατήρια καυσίμων: Ποινές-σοκ και πρόστιμα 150.000 ευρώ στους παραβάτες

Να παρέμβει δυναμικά, σε συνέχεια της νομοθεσίας, που έχει ήδη ψηφιστεί για τη “δέουσα επιμέλεια στην αγορά πετρελαιοειδών” κι έχει να κάνει με την ευθύνη των εταιρειών εμπορίας, σε σχέση με τη συμμόρφωση όλων των κρίκων της αλυσίδας στην τήρηση του νόμου, αλλά και για την αντιμετώπιση κάποιων”κενών”, που δίνουν ευκαιρίες σε “επιτήδειους” να συνεχίζουν την παραβατική συμπεριφορά, επιχειρεί η κυβέρνηση με την έκδοση δευτερογενούς δικαίου.

Συγκεκριμένα, με κοινή υπουργική απόφαση που ήδη έχει εκδοθεί σε ΦΕΚ, πρατήρια που εντοπίζονται να μην έχουν εγκαταστήσει ή να έχουν παραποιήσει το σύστημα παρακολούθησης εισροών-εκροών θα αντιμετωπίζουν βαριές ποινές. Το θέμα, βέβαια, όπως αναφέρει η αγορά είναι να αποφευχθεί η όποια φαλκίδευση του όλου πλαισίου, όντως πολύ αυστηρού, με ουσιαστική εφαρμογή, από όλους τους εμπλεκόμενους κρίκους της κρατικής αλυσίδας, των κανόνων. Επίσης άλλος ένας στόχος, όπως αναφέρει ο κλάδος της εμπορίας καυσίμων, είναι να μπει “φρένο” στο φαινόμενο, με τα πρατήρια που κλείνουν, αλλά με “μπροστινούς” συνεχίζουν, με άλλο ΑΦΜ, τη λειτουργία τους, πάντα με “παραβατικούς”. Κάτι που έχει παρατηρηθεί επανειλημμένα.

Σε κάθε περίπτωση, πρόστιμα που φτάνουν και τα 150.000 ευρώ, αλλά και βαριές ποινές όπως σφράγιση πρατηρίου, δημοσιοποίηση των ονομάτων των παραβατών, κατάσχεση του εξοπλισμού και οριστική ανάκληση της άδειας λειτουργίας προβλέπει Κοινή Απόφαση των υπουργών Εθνικής Οικονομίας, Ανάπτυξης, Εσωτερικών Μεταφορών και Υποδομών και της ΑΑΔΕ, που αφορά στα πρατήρια υγρών καυσίμων που εντοπίζονται να φοροδιαφεύγουν μέσω μη εγκατάστασης η παραποίησης του συστήματος παρακολούθησης εισροών-εκροών.

Κι αυτό όταν με βάση μελέτη του ΕΜΠ, που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στην Καθημερινή,  στο 27% των πρατηρίων οι αντλίες είναι “πειραγμένες” με αποτέλεσμα να πληρώνουμε 120 εκατ. για… αέρα αντί για βενζίνη. 

Η Απόφαση

Ειδικότερα με βάση την απόφαση, οι ποινές ανάλογα με το είδος, την έκταση και τη βαρύτητα της παράβασης διαμορφώνονται ως εξής: 

• Σε περίπτωση που διαπιστωθεί ότι εγκατάσταση λειτουργεί χωρίς να έχει εγκατασταθεί σύστημα παρακολούθησης εισροών εκροών, η εγκατάσταση σφραγίζεται για δύο έτη και επιβάλλεται στον εκμεταλλευτή της εγκατάστασης, διοικητικό πρόστιμο 150.000 ευρώ. Η άδεια λειτουργίας της εγκατάστασης ανακαλείται οριστικά.
• Σε περίπτωση που διαπιστωθεί αποθήκευση, εμπορία ή διακίνηση υγρών καυσίμων μέσω αδειοδοτημένων δεξαμενών ή μετρητών/αντλιών, που δεν συνδέονται ή δεν παρακολουθούνται από το εγκατεστημένο σύστημα παρακολούθησης εισροών εκροών, σφραγίζεται για δύο έτη η εγκατάσταση επιβάλλεται στον εκμεταλλευτή της εγκατάστασης πέραν των προβλεπόμενων ποινικών κυρώσεων διοικητικό πρόστιμο 100.000 ευρώ. Στην περίπτωση αυτή η άδεια λειτουργίας της εγκατάστασης ανακαλείται οριστικά.
• Στην περίπτωση που διαπιστωθεί μη εξουσιοδοτημένη τροποποίηση ή αλλοίωση, με οποιονδήποτε τρόπο καιμορφή, μηχανικών μερών, ή λογισμικού ή παραγόμενων στοιχείων του συστήματος, που διατηρούνται στην εγκατάσταση ή/και αποστέλλονται στο πληροφοριακό σύστημα παρακολούθησης εισροών εκροών της ΑΑΔΕ, ή στην περίπτωση που διαπιστωθεί σύνδεση μη αδειοδοτημένων δεξαμενών ή αντλιών/ μετρητών με το σύστημα παρακολούθησης εισροών- εκροών, σφραγίζεται για δύο έτη η εγκατάσταση και επιβάλλεται στον εκμεταλλευτή της εγκατάστασης πέραν των προβλεπόμενων ποινικών κυρώσεων διοικητικό πρόστιμο 150.000 χιλιάδων ευρώ.
• Σε κάθε περίπτωση ο ηλεκτρομηχανολογικός εξοπλισμός του συστήματος, η κεντρική μονάδα ελέγχου και επεξεργασίας δεδομένων (κονσόλα), οι μηχανισμοί μέτρησης στάθμης καυσίμων στις δεξαμενές, οι μετρητές/αντλίες καυσίμων, ο Φορολογικός Ηλεκτρονικός Μηχανισμός (ΦΗΜ), ο εκτυπωτικός μηχανισμός της εγκατάστασης, και τυχόν άλλος εξοπλισμός ή συσκευή ή κάθε μέσο, που χρησιμοποιήθηκε με οποιονδήποτε τρόπο στην ανωτέρω παράβαση, δεσμεύονται. Επίσης Μη αδειοδοτημένες δεξαμενές ή άλλοι αποθηκευτικοί χώροι καυσίμων και συναφείς οδεύσεις (σωληνογραμμές), ή/και μη αδειοδοτημένες αντλίες/μετρητές, που χρησιμοποιήθηκαν, με οποιονδήποτε τρόπο, στη διάπραξη των παραβάσεων, καταστρέφονται με δαπάνες του εκμεταλλευτή της εγκατάστασης, μετά την έκδοση της καταλογιστικής πράξης επιβολής του διοικητικού προστίμου. Βυτιοφόρα οχήματα και επικαθήμενα αυτών κατάσχονται εφόσον συντρέχει λαθρεμπορία.
• Σε περίπτωση διαπίστωσης έκδοσης παραποιημένων ή εικονικών αποδείξεων εσόδου, ή τιμολογίων, ή δελτίων, που τα στοιχεία τους δεν έχουν αποσταλεί στο πληροφοριακό σύστημα παρακολούθησης εισροών εκροών της ΑΑΔΕ, ή έχουν αποσταλεί παραποιημένα, ή σε περίπτωση μη έκδοσης αποδείξεων εσόδου ή τιμολογίων ή δελτίων σφραγίζεται για δύο έτη η εγκατάσταση και επιβάλλεται στον εκμεταλλευτή της εγκατάστασης και αυτοτελώς σε έκαστον εξ’ όσων συνέπραξαν ή προσέφεραν συνδρομή, καθ’ οιονδήποτε τρόπο, στην τέλεση των παραβάσεων αυτών, πέραν των προβλεπόμενων ποινικών κυρώσεων  διοικητικό πρόστιμο 150.000 χιλιάδων ευρώ. Παράλληλα η άδεια λειτουργίας της εγκατάστασης ανακαλείται οριστικά.
• Σε περίπτωση που διαπιστωθεί ότι ο εξοπλισμός που εγκαταστάθηκε από τον εγκαταστάτη του συστήματος παρακολούθησης εισροών εκροών δεν πληροί τις απαιτήσεις πλέον των κυρώσεων επιβάλλεται διοικητικό πρόστιμο 100.000 ευρώ στον εγκαταστάτη του συστήματος και ο εγκαταστάτης υποχρεούται να αντικαταστήσει τον εν λόγω εξοπλισμό, με δικές του δαπάνες, εντός δύο  μηνών από την έκδοση της καταλογιστικής πράξης επιβολής του διοικητικού προστίμου, ώστε να πληροί τις προβλεπόμενες απαιτήσεις.
•  Σε περίπτωση που διαπιστωθεί ότι ο εξοπλισμός που εγκαταστάθηκε από τον εγκαταστάτη του συστήματος παρακολούθησης εισροών εκροών συνοδεύεται από πλαστά ή παραποιημένα πιστοποιητικά, πλέον των κυρώσεων και των ποινικών κυρώσεων επιβάλλεται διοικητικό πρόστιμο 100.000 ευρώ στον εγκαταστάτη του συστήματος και ο εγκαταστάτης υποχρεούται να αντικαταστήσει το μη νόμιμο εξοπλισμό, με δικές του δαπάνες, εντός δύο  μηνών από την έκδοση της καταλογιστικής πράξης επιβολής του διοικητικού προστίμου, ώστε να πληροί τις προβλεπόμενες απαιτήσεις.
• Στην περίπτωση που διαπιστωθεί ότι φυσικό ή νομικό πρόσωπο δραστηριοποιείται ως εγκαταστάτης συστημάτων παρακολούθησης εισροών εκροών, χωρίς, προηγουμένως, να το έχει γνωστοποιήσει στην αρμόδια υπηρεσία του Υπ. Ανάπτυξης  επιβάλλεται σε αυτόν διοικητικό πρόστιμο 20.000 ευρώ.
• Η σφράγιση των εγκαταστάσεων διενεργείται από την ελέγχουσα αρχή, με τη συνδρομή αστυνομικής ή λιμενικής αρχής, όπου απαιτείται κατά τις περιστάσεις. Εφόσον οι παραβάσεις διαπιστωθούν κατά το στάδιο του επιτόπιου ελέγχου, εκδίδεται άμεσα Απόφαση Σφράγισης για δύο έτη και αν διαπιστωθούν κατά το στάδιο των πρόσθετων ελεγκτικών επαληθεύσεων και συγκρίσεων δεδομένων και στοιχείων, εκδίδεται Απόφαση Σφράγισης για δύο έτη από τον προϊστάμενο της ελέγχουσας, εντός δύο εργάσιμων ημερών από την έκδοση της καταλογιστικής πράξης επιβολής του διοικητικού προστίμου.

Το σκηνικό

Υπενθυμίζεται ότι με βάση την έρευνα του ΕΜΠ άκρως ανησυχητικά για την κατάσταση που επικρατεί στον κλάδο των καυσίμων  είναι τα συμπεράσματα για τις προβληματικές παραδόσεις πρατηρίων στην περιοχή της Αττικής. Σημειώνεται ότι στην Αττική πραγματοποιείται πάνω από το 50% των πωλήσεων καυσίμων στη χώρα. Τo 27% των πρατηρίων, σύμφωνα με την έρευνα, είναι παραβατικά, με τις ποσότητες που παραδίδουν στους πελάτες τους να είναι ελλειμματικές σε ποσοστό που φτάνει μέχρι και 24% και για το μεγαλύτερο μέρος του δείγματος στο 10%.

Παρατηρείται μάλιστα μια διαχρονική αύξηση και ενίσχυση της παραβατικότητας τα τελευταία χρόνια τόσο σε αριθμό πρατηρίων όσο και σε ελλειμματικές παραδόσεις. Το ποσοστό των παραβατικών πρατηρίων από 4% το 2011 έφτασε το 15% το 2016, το 19% το 2019, το 20% το 2021 και εκτινάχθηκε στο 27% το 2023, καταγράφοντας αύξηση 35% στο διάστημα των δύο τελευταίων ετών. Αντιστοίχως, το ποσοστό των ελλειμματικών παραδόσεων από 2%-7% το 2011 έφτασε έως και 10% το 2016, έως 17% το 2019, έως 20% το 2021 και έως 24% το 2023, καταγράφοντας αύξηση 30% μέσα στα τρία τελευταία χρόνια. Η έρευνα προχωράει και σε μια εκτίμηση για τα ποσά που χάνουν οι καταναλωτές με τη μέθοδο της «πειραγμένης» αντλίας. Ακόμη κι αν υποθέσουμε ότι τα πρατήρια στην υπόλοιπη Ελλάδα είναι απολύτως νόμιμα και ότι μόνο 300 (που αντιστοιχούν στο 27% του συνόλου των πρατηρίων της Αττικής και της Θεσσαλονίκης) είναι παραβατικά, με μέσες ετήσιες πωλήσεις ανά παραβατικό πρατήριο 2.500 μετρικούς τόνους, οι καταναλωτές χάνουν ετησίως 120 εκατ. ευρώ.

Για κάθε επιπλέον 50 παραβατικά πρατήρια οι καταναλωτές χάνουν 20 εκατ. ευρώ και για κάθε μεταβολή των πωλήσεων των παραβατικών πρατηρίων κατά 500 μετρικούς τόνους χάνουν άλλα 24 εκατ. ευρώ.

Επίσης, με βάση την έρευνα, από τον Ιούνιο η ΑΑΔΕ έχει ανακοινώσει 18 πρατήρια για νοθεία (διαλύτες, χημικά), κάποια εξ αυτών σε ποσοστό 85% και 95%. Και τα 18 σήμερα λειτουργούν κανονικά.

Αρχικά έκλεισαν για δύο ημέρες, αλλά έπειτα από χορήγηση προσωρινής διαταγής από το Διοικητικό Πρωτοδικείο πέτυχαν να πάρουν αναστολή του μέτρου σφράγισης. Η εκδίκαση των αιτήσεων αναστολής είναι κρίσιμης σημασίας, διότι τυχόν αποδοχή τους ουσιαστικά οδηγεί στην ατιμωρησία, αφού η εκδίκαση των προσφυγών ύστερα από 1 ή 2 χρόνια θα είναι πλέον άνευ αντικειμένου. Το παράδοξο της υπόθεσης είναι, όπως σχολιάζουν παράγοντες της αγοράς, η πιθανότητα να δούμε τις επόμενες ημέρες να κλείνουν πρατήρια επειδή δεν πρόλαβαν να επικαιροποιήσουν πιστοποιητικά λειτουργίας και την ίδια ημέρα να είναι ανοικτά πρατήρια που νοθεύουν επανειλημμένως.