Οι Ευρωπαίοι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής προετοιμάζονται εδώ και μήνες για το ενδεχόμενο επιστροφής του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο. Το σενάριο αυτό είναι πλέον πραγματικότητα, όμως, σύμφωνα με το Politico, κανείς τους δεν μπορεί να γνωρίζει με βεβαιότητα τι θα ακολουθήσει στις σχέσεις των Ηνωμένων Πολιτειών με την Ευρώπη.
Για παράδειγμα, ο Τραμπ έχει υποσχεθεί να επιβάλει δασμούς σε κάθε ευρωπαϊκό αγαθό που εξάγεται στις ΗΠΑ. Ως εκ τούτου, η Ευρωπαϊκή Ενωση φέρεται να είναι έτοιμη να προχωρήσει σε αντίποινα αν εφαρμοστεί μία τέτοια πολιτική. Πρόκειται για μια προετοιμασία, η οποία χαρακτηρίζεται λογική από πλευράς Βρυξελλών. Αν και πολλοί υποστηρίζουν ότι ο Τραμπ δεν θα ασκεί πολιτική παρορμητικά, όπως συνέβη σε πολλές περιπτώσεις της πρώτης του θητείας, αυτό που δείχνει σίγουρο είναι ότι με κάποιον τρόπο (θετικό ή αρνητικό) η νίκη του Τραμπ θα επηρεάσει αναπόφευκτα σχεδόν κάθε τομέα ευρωπαϊκής πολιτικής, από τον πόλεμο στην Ουκρανία και την τεχνητή νοημοσύνη μέχρι τις πράσινες τεχνολογίες και τις τιμές των φαρμάκων.
Σε μια προσπάθεια πρόβλεψης των σχέσεων Βρυξελλών-Ουάσιγκτον με βάση τα νέα δεδομένα, το Politico επιχειρεί να παρουσιάσει πώς θα επηρεάσει η νίκη του Τραμπ την Ευρώπη σε 12 κρίσιμους τομείς.
1. Ενέργεια
Ο νέος Αμερικανός πρόεδρος έχει δηλώσει ότι θέλει να ενισχύσει την εξόρυξη πετρελαίου και φυσικού αερίου αλλά και τις εξαγωγές ορυκτών καυσίμων. Η δήλωση αυτή έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις στους περιβαλλοντολόγους, με τον εν λόγω βιομηχανικό κλάδο, ωστόσο, να προσβλέπει σε μεγάλα κέρδη.
Στο μεταξύ, παρά το γεγονός ότι οι αμερικανικές εξαγωγές φυσικού αερίου σημείωσαν ρεκόρ πέρυσι, ο Τραμπ θέλει να παγώσει τις άδειες για νέα έργα υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), έναν περιορισμό που δημιουργεί αβεβαιότητα για την ευρωπαϊκή αγορά.
Επιπλέον, ορισμένοι στο στρατόπεδο του Τραμπ θέλουν να καταργηθεί ο νόμος Μπάιντεν για τη μείωση του πληθωρισμού (IRA), ο οποίος προσέφερε «ένεση» ρευστότητας μισού τρισεκατομμυρίου δολαρίων σε έργα που αφορούν μεταξύ άλλων ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Ο νόμος έχει στερήσει θέσεις εργασίας από την Ευρώπη, χαρίζοντας στις ΗΠΑ προβάδισμα σε κλάδους όπως η αιολική και η ηλιακή ενέργεια, τα εναλλακτικά καύσιμα και τα ηλεκτρικά οχήματα. Ως εκ τούτου, η κατάργησή του θα μπορούσε να αποτελέσει θετική είδηση για τις Βρυξέλλες.
2. Κλίμα
Η νίκη του Ντόναλντ Τραμπ σηματοδοτεί σχεδόν σίγουρα μια επιβράδυνση της πράσινης μετάβασης, στο πλαίσιο της αντιμετώπισης της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Ο Τραμπ σχεδιάζει να αποσύρει και πάλι τις ΗΠΑ από τη Συμφωνία του Παρισιού και να διπλασιάσει την παραγωγή ορυκτών καυσίμων.
Με τις ΗΠΑ να ευθύνονται για περισσότερο από το ένα δέκατο της ρύπανσης του πλανήτη, οποιαδήποτε αλλαγή στην αμερικανική πολιτική θα έχει παγκόσμιες συνέπειες.
3. Εμπόριο
Το γνωστό μότο «Πρώτα η Αμερική» θα συνοψίσει και πάλι την προσέγγιση του Τραμπ στην εμπορική πολιτική. Ο νέος Αμερικανός πρόεδρος έχει δεσμευτεί να φέρει πίσω στη χώρα θέσεις εργασίας και να επιβάλει (σε φιλικές και εχθρικές χώρες) οριζόντιους δασμούς έως 20% (και έως και 60% στα αγαθά που προέρχονται από την Κίνα).
Η εμπορική πολιτική του Τραμπ επικεντρώνεται περισσότερο στη μείωση του σημαντικού εμπορικού ελλείμματος των ΗΠΑ παρά στο άνοιγμα νέων ευκαιριών στην αγορά. Ως εκ τούτου, η εμπορική πολιτική θα ασκείται υπό το πρίσμα της γεωπολιτικής και της εθνικής ασφάλειας.
Το πιο άμεσο θέμα, μεταξύ άλλων, που αναμένεται να προκύψει μεταξύ Βρυξελλών και Ουάσιγκτον θα είναι η εξεύρεση λύσης για τους δασμούς αντιποίνων της Ε.Ε., οι οποίοι έχουν ανασταλεί έως τον Μάρτιο του 2025.
4. Κεντρικές τράπεζες
Εάν ο νέος Αμερικανός πρόεδρος προχωρήσει έστω και με τις μισές από τις θέσεις που παρουσίασε στην προεκλογική του εκστρατεία, τότε αναμένονται δυσάρεστες καταστάσεις για την ευρωπαϊκή οικονομία.
Αναλυτές της Goldman Sachs δήλωσαν ότι το ευρώ θα μπορούσε να υποχωρήσει έως και 10% έναντι του δολαρίου, εάν η νέα αμερικανική κυβέρνηση θέσει σε ισχύ το οριζόντιο σχέδιο δασμών της. Παράλληλα, με βάση τις εκτιμήσεις, τα κέρδη των μεγαλύτερων ευρωπαϊκών εταιρειών θα μπορούσαν να μειωθούν κατά περισσότερο από 5% το επόμενο έτος.
Ο Τραμπ θέλει επίσης να ενισχύσει την παρέμβαση του Λευκού Οίκου στη λειτουργία της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (Fed). Μια τέτοια πολιτική θα μπορούσε να προκαλέσει τεράστιες επιπτώσεις στη σταθερότητα του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος. Επίσης, αν η Fed αποφασίσει την επιβράδυνση της μείωσης των επιτοκίων δανεισμού, τότε αναπόφευκτα δημιουργείται πίεση για αντίστοιχη πολιτική και στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
5. Βιωσιμότητα
Δεν θα αποτελέσει έκπληξη για τις Βρυξέλλες αν ο νέος πρόεδρος ακολουθήσει μια μη πράσινη πολιτική. Αν και η διοίκηση Τραμπ πιθανότατα δεν θα επηρεάσει τους κανονισμούς της Ευρώπης για πράσινα θέματα, η εχθρότητα του Ρεπουμπλικανού για την περιβαλλοντική πολιτική αναμένεται να διευρύνει το χάσμα μεταξύ των δύο πλευρών του Ατλαντικού.
6. Χρηματοοικονομικός τομέας
Η νίκη του Τραμπ μπορεί να φέρει ανησυχία στις παγκόσμιες ρυθμιστικές αρχές του χρηματοπιστωτικού τομέα. Πολλοί κανόνες που αποσκοπούν στην αποτροπή μιας νέας παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης καταρτίζονται σε διεθνείς οργανισμούς όπως το Συμβούλιο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, η IOSCO και η Επιτροπή Τραπεζικής Εποπτείας της Βασιλείας. Ολοι αυτοί οι οργανισμοί θα μπορούσαν να απειληθούν από μια μη συνεργάσιμη Αμερική.
7. Υγεία
Οι υπέρμαχοι της παγκόσμιας συνεργασίας για θέματα υγείας μπορεί να βρεθούν αντιμέτωποι με το ενδεχόμενο ο Τραμπ να αποχωρήσει και πάλι από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Οι ΗΠΑ είναι ο μεγαλύτερος χρηματοδότης του Οργανισμού, οπότε η αποχώρησή του θα είχε τεράστιο αντίκτυπο.
8. Αυτοκινητοβιομηχανίες
Η νίκη του Ντόναλντ Τραμπ είναι πιθανό να πλήξει τις ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες.
«Θέλω οι γερμανικές αυτοκινητοβιομηχανίες να γίνουν αμερικανικές αυτοκινητοβιομηχανίες», δήλωσε πρόσφατα ο Τραμπ στους υποστηρικτές του, υποσχόμενος «τους χαμηλότερους φόρους, το χαμηλότερο ενεργειακό κόστος και τη χαμηλότερη ρυθμιστική επιβάρυνση» για τις αυτοκινητοβιομηχανίες που θα επιλέξουν να μεταφέρουν την παραγωγή τους στις ΗΠΑ. Παράλληλα, υποσχέθηκε «έναν πολύ σημαντικό δασμό» για όσες δεν επιλέξουν τις ΗΠΑ.
9. Αμυνα
Μια νίκη του Τραμπ σημαίνει ότι η Ευρώπη δεν θα μπορεί πλέον να βασίζεται στον ίδιο βαθμό στις ΗΠΑ για την άμυνα και την ασφάλειά της. Ο Ντόναλντ Τραμπ απείλησε κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του να εγκαταλείψει το ΝΑΤΟ και δήλωσε επανειλημμένα στην προεκλογική εκστρατεία ότι η Ουάσιγκτον δεν θα βοηθήσει συμμάχους που δεν επενδύουν αρκετά στην άμυνα αν βρεθούν αντιμέτωποι με τη ρωσική επιθετικότητα.
Πάντως, κατά κάποιον τρόπο, μια τέτοια εξέλιξη μπορεί να αναγκάσει τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να συνεργαστούν στενότερα και να λάβουν τολμηρές αποφάσεις στον τομέα της αμυντικής βιομηχανίας. Η Γαλλία θα μπορούσε να αναβιώσει τις συζητήσεις σχετικά με την ευρωπαϊκή πτυχή του πυρηνικού της δόγματος, ενώ οι Βρυξέλλες και το Λονδίνο θα μπορούσαν να επιταχύνουν τις συνομιλίες για μια συμφωνία άμυνας και ασφάλειας.
Οι περισσότερες χώρες πιθανότατα θα αυξήσουν τα επόμενα χρόνια τις αμυντικές τους δαπάνες όσο το δυνατόν περισσότερο.
10. Τεχνολογία
Υπό τον Μπάιντεν, η Ε.Ε. είχε άμεση επαφή και συντονισμό με τις ΗΠΑ για τεχνολογικά θέματα. Η νίκη του Τραμπ θα μπορούσε να ανατρέψει το κλίμα αν υπάρξουν τίτλοι τέλους στο Συμβούλιο Εμπορίου και Τεχνολογίας ΗΠΑ-Ε.Ε. Πρόκειται για μια εξαμηνιαία διατλαντική συνάντηση των δύο πλευρών που ιδρύθηκε το 2021 με σκοπό τον συντονισμό σε θέματα όπως οι ημιαγωγοί και η τεχνητή νοημοσύνη. Η κατάρρευση ενός τέτοιου διπλωματικού καναλιού θα μπορούσε να έρθει σε μια στιγμή που ο διεθνής συντονισμός κυρίως για την τεχνητή νοημοσύνη κρίνεται απαραίτητος.
11. Ανταγωνισμός
Ο Τραμπ εμφανίζεται αντίθετος στις αντιμονοπωλιακές προσπάθειες των ΗΠΑ και της Ε.Ε. τους τελευταίους μήνες με αποκορύφωμα την ενδεχόμενη διάσπαση του μονοπωλίου της Google. Ο ίδιος άλλωστε έχει δηλώσει ότι «η Κίνα φοβάται την Google». Ενδεικτικό είναι επίσης ότι ο νέος Αμερικανός πρόεδρος υποστηρίζεται ανοιχτά από τον δισεκατομμυριούχο, Ελον Μασκ, ο οποίος έχει εμπλακεί σε αρκετές δικαστικές διαμάχες με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για ρυθμιστικά θέματα.
Η νίκη του Τραμπ, πάντως, μπορεί να επιταχύνει τις ευρωπαϊκές προσπάθειες οικονομικής ανεξαρτητοποίησης από τις ΗΠΑ, προωθώντας μια στρατηγική οικονομικής ασφάλειας που δίνει έμφαση στην ευρωπαϊκή παραγωγή.
12. Κυβερνοασφάλεια
Ο μεγαλύτερος αντίκτυπος μιας νίκης του Τραμπ στον κυβερνοχώρο είναι ότι η κυβέρνησή του θα μπορούσε να αφαιρέσει τις ισραηλινές εταιρείες κατασκοπευτικού λογισμικού από τον κατάλογο με τις εταιρείες που θεωρούνται «ανησυχητικές» για την εθνική ασφάλεια.
Ορισμένες από αυτές, όπως η NSO Group, έχουν ήδη ασκήσει σημαντικές πιέσεις στους Ρεπουμπλικaνούς, προς αυτή την κατεύθυνση. Οι ΗΠΑ θα μπορούσαν επίσης να εγκαταλείψουν τις υπό αμερικανική ηγεσία διεθνείς προσπάθειες για τον περιορισμό της διάδοσης και της κατάχρησης εμπορικού κατασκοπευτικού λογισμικού, γεγονός που θα είχε αντίκτυπο στις προσπάθειες για τον περιορισμό εργαλείων παρακολούθησης.
Παράλληλα, οποιαδήποτε απομάκρυνση των ΗΠΑ από το ΝΑΤΟ υπό την κυβέρνηση Τραμπ θα μπορούσε επίσης να επηρεάσει τις δυνατότητες της Δύσης στον κυβερνοχώρο.
kathimerini
