Επιστολή προς τον πρωθυπουργό, ζητώντας την παρέμβασή του, απέστειλε η «Κίνηση Ενεργών Πολιτών και Φίλων Αστυπάλαιας», με αφορμή την επένδυση για τη δημιουργία τουριστικού χωριού – γίγας στο νησί, που πρόσφατα έλαβε έγκριση από το Κεντρικό Πολεοδομικό Συμβούλιο (ΚΕΣΥΠΟΘΑ).
Στην επιστολή, κάτοικοι και επιχειρηματίες του νησιού αναφέρουν, μεταξύ άλλων, ότι το πρότζεκτ «έρχεται σε πλήρη αντίθεση με το πνεύμα του προεδρικού διατάγματος του 2002 που έθετε συγκεκριμένους περιορισμούς για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος του νησιού από την αλόγιστη δόμηση».
Σημειώνουν ακόμη πως «το εν λόγω σχέδιο, το οποίο προβλέπει τουριστική ανάπτυξη σε τόσο μεγάλη έκταση, αποτελεί σημαντική επέμβαση στο φυσικό τοπίο της περιοχής και επιφέρει αλλοίωση στη φυσιογνωμία του νησιού».
Ακολουθεί ολόκληρη η επιστολή:
«Με αφορμή τις πληροφορίες για μια φαραωνική επένδυση στο νησί της Αστυπάλαιας, νιώθουμε την ανάγκη να εκφράσουμε τις έντονες ανησυχίες μας ως κάτοικοι και επιχειρηματίες του νησιού σχετικά με το megaproject που συζητείται να γίνει στον τόπο μας.
Πρόσφατο δημοσίευμα στην εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ αναφέρει ότι δρομολογείται στην Αστυπάλαια η ανέγερση ενός Σύνθετου Τουριστικού Καταλύματος (ΣΤΚ) με επιτρεπόμενη Δόμηση 21.000 τετραγωνικών μέτρων εντός έκτασης 1.977 στρεμμάτων.
Σύμφωνα με το εν ισχύ Προεδρικό Διάταγμα του 2002 (ΦΕΚ 402Δ/2002), η Αστυπάλαια συγκαταλέγεται στα 25 νησιά του Αιγαίου στα οποία προβλέπεται ειδικό καθεστώς, ώστε να προστατευθούν από την αλόγιστη δόμηση.
Επομένως, στη συγκεκριμένη έκταση, ο ιδιοκτήτης με βάση την υφιστάμενη νομοθεσία έχει δικαίωμα να αναγείρει έως 4.500 τ.μ. για αποκλειστική τουριστική χρήση, δηλαδή 1.500 τ.μ. για έκαστο εκ των τριών οικοδομήσιμων τμημάτων που κατέχει. Ωστόσο, κάτω από το ειδικό καθεστώς βάση της προέγκρισης από το ΚΕΣΥΠΟΘΑ, η επιτρεπόμενη δόμηση στα εν λόγω οικόπεδα θα ανέρχεται σε 21.000 τ.μ. για σύνθετη χρήση που θα αποτελείται από 40 τουριστικές κατοικίες συνολικής επιφάνειας 10.000 τ.μ. και από ξενοδοχειακή μονάδα επιφάνειας 11.000 τ.μ. Άρα η δόμηση σχεδόν θα πενταπλασιαστεί. Αυτό έρχεται σε πλήρη αντίθεση με το πνεύμα του προεδρικού διατάγματος του 2002 που έθετε συγκεκριμένους περιορισμούς για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος του νησιού από την αλόγιστη δόμηση.
Τόσο η εντός όσο και η εκτός των ορίων οικισμών δόμηση στην Αστυπάλαια διέπεται, τουλάχιστον μέχρι σήμερα, από ιδιαίτερα αυστηρή νομοθεσία, όσον αφορά όχι μόνο στη μέγιστη επιτρεπόμενη δόμηση αλλά και στα μορφολογικά και αρχιτεκτονικά στοιχεία. Αυτοί οι κανονισμοί έχουν διασφαλίσει τη διατήρηση της ιδιαίτερης φυσιογνωμίας του νησιού έως σήμερα. Σύμφωνα όμως με την προέγκριση του ΚΕΣΥΠΟΘΑ, θα χρειαστεί να επανεξεταστούν όλοι οι ισχύοντες περιοριστικοί όροι και προφανώς θα υπάρξουν νέοι όροι που θα αφορούν ειδικά στην οικοδόμηση αυτής της επένδυσης.
Σύμφωνα με τη γνωμοδότηση του ΚΕΣΥΠΟΘΑ, η απόφαση για την προέγκριση του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου εγκρίθηκε κατά πλειοψηφία (7-2). Δύο από τα μέλη του Συμβουλίου δεν συμφώνησαν, διότι όπως ειπώθηκε χαρακτηριστικά, και μας βρίσκει απόλυτα σύμφωνους, «το εν λόγω σχέδιο, το οποίο προβλέπει τουριστική ανάπτυξη σε τόσο μεγάλη έκταση, αποτελεί σημαντική επέμβαση στο φυσικό τοπίο της περιοχής και επιφέρει αλλοίωση στη φυσιογνωμία του νησιού». Δυστυχώς, λόγω του γνωμοδοτικού χαρακτήρα της απόφασης, δεν έγιναν δημόσια γνωστές οι θέσεις που εξέφρασαν τα μέλη του Συμβουλίου, τα οποία τοποθετήθηκαν θετικά.
Προκύπτουν, όμως, και κάποια σημαντικά ερωτήματα που αφορούν στις υπάρχουσες υποδομές του νησιού. Εύλογα διερωτόμαστε πως θα εξυπηρετηθούν οι ανάγκες τόσο κατά την κατασκευή όσο και κατά την λειτουργία του συγκροτήματος. Είναι δεδομένο ότι οι υποδομές του νησιού δεν είναι επαρκείς ώστε να εξυπηρετηθεί τόσος κόσμος που λογικά θα κινείται και εκτός του συγκροτήματος, εάν αυτό κατασκευαστεί.
Ακόμη και αν δεχθούμε ότι θα δημιουργηθούν ανεξάρτητες υποδομές όσον αφορά στην ύδρευση αυτού του συγκροτήματος (αφαλάτωση), στην παραγωγή ενέργειας, και στη διαχείριση των απορριμμάτων, χωρίς επιβάρυνση στις υπάρχουσες υποδομές του νησιού.
- Πως θα παράγεται ενέργεια (θα τοποθετηθούν ανεμογεννήτριες?), πού θα αποθηκεύεται η ενέργεια ώστε να υπάρχει ηλεκτροδότηση και τη νύχτα?
- Πώς θα υδρεύεται το υπό μελέτη συγκρότημα? Με αφαλάτωση? Γνωρίζουμε ότι απαιτούνται τεράστιες ποσότητες ενέργειας για να λειτουργήσει μια μονάδα τέτοιου μεγέθους. Πού θα βρεθούν? Τι θα γίνει με τα απόβλητα της αφαλάτωσης? Θα τοποθετηθούν κάπου στο νησί επηρεάζοντας τον υδροφόρο ορίζοντα ή θα καταλήγουν στη θάλασσα, αυξάνοντας την αλατότητα και καταστρέφοντας το περιβάλλον?
- Πού θα καταλήγουν τα απορρίμματα, όταν οι σημερινές υποδομές είναι ελάχιστες και ανεπαρκείς?
Θεωρούμε λογικό σε ένα νησί κάτω των 3.000 κατοίκων (1.376 μόνιμοι κάτοικοι σύμφωνα με την απογραφή του 2021), όπως η Αστυπάλαια, να επιτραπεί μία τέτοια επένδυση που θα αλλάξει σημαντικά την φυσιογνωμία του τόπου;
Ποιο μέλλον θέλουμε για την Αστυπάλαια, στην οποία μάλιστα ο όρος «πράσινη ανάπτυξη» έχει γίνει σημαία; Πώς ορίζεται τελικά η βιώσιμη ανάπτυξη για ένα νησί, όπως η Αστυπάλαια; Ποια είναι τα μακροπρόθεσμα οικονομικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά οφέλη που θα προσφέρει στην κοινωνία της Αστυπάλαιας η επικείμενη επένδυση; Επιδιώκουμε την βιώσιμη ανάπτυξη, με τον ντόπιο πληθυσμό στο επίκεντρο, ανάπτυξη που θα σέβεται τα τοπικά ήθη, έθιμα και πολιτισμό ή θέλουμε να γίνουμε μία φτηνή απομίμηση επενδύσεων τύπου Dubai;
Η εικόνα της Ελλάδας και ειδικά των νησιών αλλάζει σε μία χρονική συγκυρία, που o ταξιδιώτης αναζητά αυτό ακριβώς που πρεσβεύει η Ελλάδα: το αυθεντικό, το λιτό, το απέριττο. Βλέπουμε τις τοπικές κοινωνίας να αντιδρούν απέναντι στον υπερτουρισμό και τις συνέπειές του. Κι όμως, νιώθουμε ότι το ελληνικό καλοκαίρι, όπως το γνωρίσαμε και αγαπήσαμε από παιδιά, παύει να υφίσταται. Οι διακοπές στα ελληνικά νησιά αρχίζουν να προσελκύουν τουρίστες που δεν ενδιαφέρονται για την ιδιαίτερη ταυτότητα και τα χαρακτηριστικά του τόπου που επισκέπτονται.
Βρισκόμαστε, λοιπόν, μπροστά στο ελληνικό φαινόμενο της προσέλκυσης επενδύσεων, που για το καλό της οικονομίας, και τη διευκόλυνση των επενδύσεων, δημιουργούνται fast-track διαδικασίες και “tailor-made” νομοθεσία, παρακάμπτοντας την κείμενη νομοθεσία, που λειτουργεί ως ασφαλιστική δικλείδα για την προστασία του περιβάλλοντος και της ιδιαίτερης φυσιογνωμίας των τοπίων μας.
Στοχεύουμε τελικά στον ποιοτικό τουρισμό ή στηρίζουμε επενδύσεις, ακόμα κι αν αυτές αλλοιώνουν το φυσικό κάλος και την φυσιογνωμία ενός τόπου;
Αυτή τη στιγμή ετοιμάζεται μία βίαιη εισβολή στον τόπο μας και ζητάμε από τον Πρωθυπουργό και την Κυβέρνηση να πάρει θέση.
Κύριε Πρωθυπουργέ, αυτή την Ελλάδα πρέπει να οραματιζόμαστε; Γιγαντιαίους οικισμούς τύπου Φαληράκι που θα έχουν ζωή μόνο κάποιους μήνες το καλοκαίρι και μετά θα αποτελούν πόλεις-φαντάσματα; Ήδη οι Κυκλάδες αντιμετωπίζουν αυτό το πρόβλημα. Έτσι θα οχυρωθούμε απέναντι στην κλιματική αλλαγή; Με αποσπασματική δόμηση σε τεράστιες εκτάσεις εκτός των συνεκτικών, παραδοσιακών ορίων των νησιωτικών οικισμών;
Οι τελευταίες εξελίξεις μας έχουν βαθιά προβληματίσει σε σχέση και με κάποια σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζουμε τα τελευταία χρόνια στο νησί.
Ο ΧΥΤΑ της Αστυπάλαιας εδώ και 3 χρόνια φλέγεται, χωρίς να έχει γίνει κάποια επέμβαση επίλυσης του προβλήματος, με τις συνέπειες στην υγεία των ντόπιων να είναι εξαιρετικά σοβαρές. Ο ΧΥΤΑ συνορεύει με τις υπό συζήτηση εκτάσεις. Μήπως η συνεχής υποβάθμισή του δεν είναι τόσο τυχαία, ώστε η μετακίνησή του σε άλλο σημείο του νησιού να είναι μονόδρομος;
Επίσης από τις αρχές του 2022, το λιμάνι του Αγίου Ανδρέα, που είναι όμορο στις εν λόγω εκτάσεις και μέχρι πρότεινος ήταν το βασικό λιμάνι του νησιού, είναι μη λειτουργικό λόγω καθίζησης. Όλο αυτό το διάστημα δεν έχει γίνει κάποια κίνηση αποκατάστασης με αποτέλεσμα το πλοίο της γραμμής να μην μπορεί να προσεγγίσει το νησί, όταν οι καιρικές συνθήκες δεν το επιτρέπουν. Υπάρχουν σημαντικές ευθύνες που πρέπει να αναζητηθούν. Μήπως κι αυτό δεν είναι και τόσο τυχαίο;
Ο Δήμος της Αστυπάλαιας δεν έχει καμία επίσημη ενημέρωση για το επενδυτικό σχέδιο πέραν της απόφασης του ΚΕΣΥΠΟΘΑ. Μήπως εξυπηρετεί η ελλιπής και αποσπασματική πληροφόρηση στην διαίρεση της τοπικής κοινωνίας;
Τέλος, αν και η Αστυπάλαια από το 2020 θεωρείται το πρώτο «πράσινο και έξυπνο» νησί της Μεσογείου, δεν έχουμε κάποια δημοσιευμένη έκθεση βιωσιμότητας που να δείχνει πώς αυτό το εγχείρημα έχει ωφελήσει το περιβάλλον του νησιού. Πως είμαστε πράσινο νησί όταν τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα καταναλώνουν ενέργεια που παράγεται με πετρέλαιο?
Είμαστε βέβαιοι ότι αυτή η φαραωνική επένδυση στο νησί της Αστυπάλαιας θα ανοίξει τον ασκό του Αιόλου και δεν πρέπει να προχωρήσει για πάρα πολλούς λόγους. Ως Αστυπαλίτες (και όχι Αστυπαλιώτες, όπως μας αποκαλούν οι επενδυτές) θα αντισταθούμε στην αλλοίωση του φυσικού περιβάλλοντος, και της φυσιογνωμίας του τόπου μας. Πριν από την λήψη οποιασδήποτε απόφασης, είναι σημαντικό το σχέδιο να βγει σε δημόσια διαβούλευση και με διαφάνεια να εξεταστούν προσεκτικά οι παράμετροι του σχεδίου και να υλοποιηθεί μόνο και εφόσον έχει την σύμφωνη γνώμη της τοπικής κοινωνίας.
Αξιότιμε κύριε Πρωθυπουργέ, ως κάτοικοι της Αστυπάλαιας και πολίτες αυτής της Χώρας, ζητάμε να παρέμβετε ως οφείλετε και να μας αποδείξετε ότι ζούμε σε μία ευνομούμενη Πολιτεία, όπου ο Νόμος δεν κάνει διαχωρισμούς ανάμεσα σε μεγαλο-επενδυτές και απλούς πολίτες, και σέβεται τον ακρίτα νησιώτη που φυλάει τις δικές του Θερμοπύλες όλο το χρόνο. Ζητάμε να σταθείτε δίπλα μας και να πράξετε το αυτονόητο. #SaveAstypalea!
ΥΓ. Είναι σημαντικό να διευκρινίσουμε ότι κανείς δεν αρνείται στον ιδιοκτήτη να εκμεταλλευτεί την ιδιοκτησία του, με το καθεστώς, όμως, που ισχύει για κάθε πολίτη της Χώρας και με ό,τι προβλέπεται στο ΦΕΚ 402Δ/2002.
Με εκτίμηση,
Κίνηση Ενεργών Πολιτών και Φίλων Αστυπάλαιας»
kathimerini.gr
